Algemene beschouwingen

Tekst Kadernota 2013

Het college geeft een duidelijk beeld van de financiële en beleidsmatige situatie van Lelystad in turbulente tijden. Met pijn en moeite hebben wij de afgelopen jaren een groot deel van het collegeprogramma gerealiseerd en intussen gepoogd de veranderende financiële werkelijkheid onder ogen te zien. Wij zijn onze coalitiefracties maar zeker ook andere fracties in deze raad dankbaar voor het vele en goede overleg waardoor met vaak grote meerderheden beleid en aanpassingen van beleid vastgesteld konden worden. Behalve de realisatie van wat we van plan waren hebben we een begin gemaakt met het onder ogen zien van onze opdracht een andere modernere overheid te worden die zich bezint op haar taken en inspeelt op de beperktere middelen. Daardoor is de doorlichting van de programma’s inmiddels een feit.

Is het dan allemaal hosanna. Zeker niet. Een groot deel van onze inwoners zucht onder de gevolgen van de crisis. De werkgelegenheid loopt terug en mensen zitten vast in hun huis en aan de lasten die dat met zich mee brengt . Ondanks bezuinigingen en versobering van de gemeentelijke organisatie gaat het niet goed met ons huishoudboekje.. De ogenschijnlijk redelijke financiële stabiliteit van de gemeentefinanciën wordt bereikt en verdoezeld door intussen wel de reserves met tientallen miljoenen te laten teruglopen.

Wij zullen nu snel toe moeten naar een andere sturingswijze en een veel effectiever financieel beleid. Wij kunnen niet meer berusten in het gedogen van reactief beleid waarin pas wordt ingegrepen als het niet langer kan worden uitgesteld. Wij gaan naar een anticiperend beleid waarin we proactief en beleidsrijk sturen op de toekomst die op ons afkomt. Weg met de kaasschaaf, het compenseren van tegenvallers met meevallers, het interen op reserves. Op naar het maken van echte keuzes en het voorsorteren op de ontwikkelingen zodat we het beleid wat we over twee jaar willen ook kunnen realiseren.

Dat betekent dat de werkelijkheid van deze kadernota niet de begroting voor 2013 mag worden. Voor ons mag het uitgangspunt blijven dat we lastenverzwaring voor inwoners die niks meer kunnen missen vermijden en dat we tegelijk effectief sociaal beleid overeind houden. Ja dat is mogelijk als we niet alle problemen over de verkiezingen heen tillen maar nu handelen met lef.

Over twee jaar dalen onze inkomsten voor b.v.  zorg met 4 miljoen. Het is uitgesloten dat we dat bijpassen. Het is ook uitgesloten dat we nu niks doen en dan de basisvoorziening voor de meest kwetsbare mensen in een klap opheffen. Dat betekent dat we nu met u in discussie willen hoe we de afbouw van dit soort voorzieningen op een beschaafde wijze kunnen faseren en een basisniveau van zorg overeind kunnen houden.

De decentralisaties van de Jeugdzorg, AWBZ en Participatiewet zullen voor grote veranderingen gaan zorgen. De uitdaging voor gemeenten is om zorg dichtbij efficiënter en effectiever te gaan regelen. Eigen verantwoordelijkheid, zelfredzaamheid en ”in eigen kracht zetten” zijn de voor een deel holle frasen om burgers aan het idee te laten wennen dat onze huidige sociale zekerheden worden uitgehold. Wij zullen ervoor waken, dat er met de financiële middelen die beschikbaar blijven, er minimaal voor de meest kwetsbare mensen een vangnet blijft.

Wij willen met u een gerichte opdracht aan het college verstrekken om op een aantal terreinen de uitgaven terug te brengen en daarmee enkele miljoenen reserve te kweken als een transitiefonds sociaal domein  voor de komende jaren. Maar wel beleidsrijk dus. Dit fonds kan gevuld worden met een aantal versoberingen die het college zelf aanreikt in deze kadernota. Daaraan voegen wij toe taakstellingen op de terreinen verkeer en infrastructuur, beheer en onderhoud, veiligheid en welzijn. Een motie ter zake bieden wij u aan.

Ja ook welzijn. Als we moeilijke keuzes moeten maken en dat moeten we,  kiezen we voor het in stand houden van basisvoorzieningen voor de meest kwetsbare inwoners en dus zonodig voor  minder algemeen welzijnsbeleid. En beheer en onderhoud en verkeer en infrastructuur dat kan toch niet vanwege de ICL.  Dat taboe moet worden doorbroken. Wij stellen u voor het college op te dragen het kabinet uit te leggen dat deze gemeente in deze crisistijd deze lasten niet meer kan dragen en daarom voorstelt de investeringsbijdrageverhouding tijdelijk te wijzigen van 50/50 naar 30/70. Dat kost het rijk geen cent meer, maar houdt deze gemeente nog even weg van een nieuwe art. 12 status. Me dunkt een verstandig aanbod. Indien het college dat te risicovol vindt rest ons niets anders dan onderbesteding van het ICL- budget of meer reserveren uit dat budget voor groot onderhoud. Wij willen niet meer accepteren dat we onze voorzieningen afbouwen maar wel grote bedragen blijven uitgeven aan niet noodzakelijke infrasstructuur. Als het college dat niet aandurft, rest ons niets dan de bestedingen terug te brengen met zeg een miljoen per jaar en de onderbestede  ICL-gelden dan toe te voegen aan de reserve groot onderhoud.

Kunnen  we dan helemaal  geen positiever beleid voeren. Jawel, maar  dan moeten we met veel creativiteit aan de slag. Wij zullen u per motie een voorbeeld geven en dagen u uit er vele aan toe te voegen. Het gaat om de combi effectief sociaal beleid en bezuinigen tegelijk. De jongerencentra functioneren slecht. Wij horen voortdurend klachten dat ze niet open zijn tijdens de openingstijden omdat de professionals niet beschikbaar zijn (vacatures, overleg e.d.) en dat het werven van voldoende competente vrijwilligers niet lukt. Wij stellen voor de jongerencentra te sluiten en te vervangen door een in het centrum gevestigde jongerenvoorziening bestemd  en bereikbaar voor jongeren uit heel Lelystad. De vrijkomende middelen van deze verbeteractie komen ten goed van de eerder genoemde crisispot. Voor de goede orde: wij bedoelen de door en via Welzijn gefaciliteerde jongerencentra; natuurlijk moeten de bloeiende jongerenactiviteiten zoals b.v. een aantal buurtvaders die in Atolwijk die uitvoeren, gewoon doorgang vinden.

Wij willen u erop wijzen dat er in het integratiebeleid iets niet helemaal goed lijkt te gaan. Wij hebben met elkaar bezuinigingen afgesproken waarmee de activiteiten van vluchtelingenwerk beperkt worden tot de kernactiviteiten. Wij vragen ons af of dit wel kan zoals het nu gaat. De financiering dient die omvang te hebben waarmee een reeële uitvoering van de kernactiviteiten mogelijk is. Wij vragen het college daar nog eens naar te kijken en zonodig voorstellen te doen.

Ten slotte. Wij zijn het zicht kwijt op het gemeentelijk ict-beleid. De hoge kosten zijn de afgelopen jaren steeds aangevuld met incidentele bijdragen en wij vragen ons af wat het effect daarvan is en wat de interne en externe resultaten zijn. Daarbij hebben wij ook geen houvast aan vastgesteld ict-beleid. Daarom vragen wij het college om een kaderstellende nota.

Voorzitter, wij zien uit naar het debat met u allen om ook in deze tijd Lelystad een goede toekomst te bieden.