Nieuwjaarstoespraak 2016
Goedemiddag allemaal, welkom namens Gewest Flevoland en afdeling Lelystad van de PvdA op onze nieuwjaarsbijeenkomst. Zo’n bijeenkomst hoort te worden opgeluisterd door toespraken. U krijgt er vandaag maar één. Onze gewestelijk voorzitter, Koen Dreesman, heeft laten weten dat hij door familieomstandigheden niet aanwezig kan zijn. Ik spreek op hun verzoek dus mede namens het gewestelijk bestuur. Maar allereerst wens ik Koen en zijn gezin erg veel sterkte toe.
Bij mijn voorbereiding vond ik het moeilijk keuzes te maken. 2015 Heeft ons achtergelaten met vragen over onze vereniging, over terrorisme, over een nieuwe burgemeester, over de decentralisaties in de zorg, over populisme, over duurzaamheid, over vluchtelingen, over spanningen in het Midden en Verre Oosten, over de kwaliteit van het Nederlands Elftal en vaak ook over onze privé-situatie. Er waren natuurlijk positieve ontwikkelingen, zoals de uitkomst van de milieuconferentie in Parijs en het herstel van de economie, maar 2015 laat je toch achter met het gevoel dat het moeilijk is optimistisch te blijven. En waarover moet je het dan hebben in je toespraak? Ik heb gekozen voor vluchtelingen, burgemeester, terrorisme en partij.
Laat ik beginnen met iets te zeggen over onze partij. Wij werden geconfronteerd met een slechte uitslag bij de verkiezingen voor provinciale staten, waardoor wij voor het eerst niet meer meedoen in het dagelijks bestuur. In peilingen staan wij er constant bedroevend voor. Ons ledenaantal blijft dalen en ons ledenbestand vergrijst. Maar gelukkig zijn er ook positieve ontwikkelingen. Onze leden zijn nog steeds te mobiliseren, zoals tijdens de campagne, het gewestelijk bestuur heeft nieuwe mensen gevonden en neemt zijn regisserende rol weer op, het afdelingsbestuur van Lelystad is weer gevuld, de ombudsteams in Almere en Lelystad draaien goed en wij blijven veel invloed hebben op het bestuur van gemeenten en provincie, zelfs als wij in de colleges geen eigen vertegenwoordiger hebben. Overigens ligt daar ook één van de uitdagingen voor 2016: onszelf beter profileren, met name door beter zichtbaar te maken welke initiatieven en besluiten vooral dankzij de PvdA tot stand zijn gekomen. Andere uitdagingen zijn: ledenwerven, het kennen en activeren van onze huidige leden, het voorbereiden van de parlementsverkiezingen (uiterlijk 15 maart 2017) en het nu al nadenken over de kandidaten voor de gemeenteraadsverkiezingen van 21 maart 2018. Daar is Lelystad al mee begonnen.
2015 Werd mede gekenmerkt door terrorisme, zoals de aanslagen in Parijs. Eén van de effecten daarvan, is dat sommige politici ons angst voor de vreemdeling willen aanpraten. Ik citeer Frans Timmermans uit zijn pamflet Broederschap (blz. 13 en 14): Misschien is angst wel de belangrijkste drijvende kracht in de politiek geworden in de afgelopen vijftien jaar. Niets is verleidelijker voor een politicus dan het inspelen op die angst. Als die angst domineert, zien we alleen nog maar de bedreiging en niet meer de kansen. Hij schrijft veel meer lezenswaardige zinnen. Ik kom daar straks nog op terug. Voor nu is mijn conclusie, dat het ophitsen van mensen niet alleen een gevaar is in zichzelf, maar ook tot gevolg heeft, dat nieuwe regels onze vrijheid beperken, onze privacy schenden en het gevaar in zich bergen van meer repressie en minder democratie. Ik hoop en verwacht dat onze partij daartegen stelling blijft nemen.
Iets heel anders nu. Almere kreeg in de persoon van Franc Weerwind een nieuwe burgemeester. In Lelystad heeft burgemeester Margreet Horselenberg aangegeven per 1 september 2016 afscheid te willen nemen. Dat vinden wij jammer, want er is veel waardering voor Margreet, zowel bestuurlijk als voor hoe zij de burgers tegemoet treedt, maar het was ook niet helemaal onverwacht. Natuurlijk gaan wij voor een nieuwe burgemeester uit onze eigen kring, maar wij vinden het nog belangrijker een goede burgmeester te krijgen, die voldoet aan het door de Raad op 9 februari vast te stellen profiel. Onderdeel van de procedure is, dat alle inwoners van Lelystad aanstaande woensdagavond in het stadhuis mogen meepraten over de profielschets. Ik roep u op naar die bijeenkomst toe te gaan. Een goede burgemeester is tenslotte in ons aller belang.
En dan mijn vierde onderwerp: vluchtelingen. In zijn pamflet, dat als ondertitel heeft Pleidooi voor verbondenheid, schrijft Frans Timmermans behartenswaardige zaken. Zo stelt hij dat migratie de politiek permanent zal uitdagen (blz. 23) en dat wij migranten het beste helpen, ook als zij besluiten later terug te gaan, door ze ruimte te geven voor het aanleren van onze taal (blz. 27), maar hij constateert daarnaast dat wij de neiging hebben voor alles een zondebok te zoeken (blz. 46) en dat de onverschilligheid van de meerderheid van de mensen de ontsporing van de samenleving mogelijk maakt (blz. 52). Twee stukjes wil ik u graag voorlezen. Zij gaan beide over jongeren. Hij schrijft (blz. 32): Er zijn veel jonge mensen die vinden dat het allemaal wel goed gaat: die voelen zich op hun gemak, zijn idealistisch en willen een betere wereld. Maar daar staan veel leeftijdsgenoten tegenover die somber zijn, weinig kans hebben op werk, geen opleiding hebben of een opleiding die weinig perspectief biedt… Wij zien twee groepen, die eigenlijk nooit met elkaar praten, nooit met elkaar in contact komen. Twee bladzijden verder vervolgt Frans: Het is alsof iemand vraagt mee te doen met een voetbalwedstrijd, omdat hij er graag bij wil horen. Maar hij heeft geen sjoege van de spelregels. Dus gaat hij de hele tijd buitenspel staan. Met als resultaat dat iedereen op hem moppert en hem na een paar pogingen ook de bal niet meer toespeelt. Hij snapt dat niet en denkt dat zij hem niet mogen. Draait zich om en zondert zich af. Staat dus nog meer buitenspel dan toen hij niet eens in het veld stond. En niet verwonderlijk bepleit Frans dus goed onderwijs aan de kinderen die gevlucht zijn en vraagt hij aandacht voor de schoonheid van het verhalen vertellen.
Ook Flevoland heeft met vluchtelingen te maken en in zijn algemeenheid gaan de gemeenten hier goed mee om en doen zij soms zelfs meer dan van hen wordt gevraagd. Omdat ik hier nu eenmaal woon en daar dus het meeste van weet, wil ik graag iets over Lelystad vertellen. Hier is in september op initiatief van onze fractie gevraagd actief te zoeken naar opvanglocaties. In december zijn hier 230 vluchtelingen aangekomen, vooral gezinnen. Dat heeft geleid tot hartverwarmende initiatieven, waarvan u veel kunt zien door op Omroep Flevoland te kijken naar de uitzending Vluchten naar Vrede van 24 december. Eén sfeerbeeld: een auto van het Leger des Heils, die door de gezamenlijke moskeeën ingezamelde kleding ophaalt bij een van die moskeeën. Eén uitspraak van een vrijwilligster: Ik hoop dat de vluchtelingen zich welkom voelen. Een Syrische arts, die zo snel mogelijk Nederlands wil leren. Meer dan 300 mensen, vooral vrijwilligers, maar ook vluchtelingen zelf, die afkomen op een bijeenkomst om ondersteuning aan te bieden, en dat op de avond dat in Geldermalsen allerlei onverkwikkelijke taferelen te zien waren. En na een week waren 64 kinderen geplaatst in het basisonderwijs en 22 in het voortgezet onderwijs. Het kan dus wel! Natuurlijk zijn er problemen, zoals kinderen die nog nooit een wc hebben gezien en moeten leren waar die voor is, maar vanuit de overtuiging dat investeren in kinderen altijd loont, zet iedereen de schouders er onder. En dat blijven we doen!
Ik sluit af. De wereld om ons heen is zo turbulent, dat ik weinig aandacht aan onze lokale en provinciale situatie heb besteed. Ik hoop dat dat in 2017 anders kan, maar daar zullen wij ook zelf aan moeten werken. Daarom wens ik u namens gewest en afdeling een stabiel, maar vooral een inspirerend jaar toe.
