De moderne overheid is transparant

Een paar weken geleden zijn de medewerkers van de gemeente Lelystad begonnen met het nieuwe werken. Daarvan zien we vooral dat bijna geen ambtenaar nog een vaste werkplek heeft. Dat is voor sommigen heel spannend. Dat is modern. Dat is digitaal. Maar dat is niet het doel.

Het effect zou volgens het manifest “Het Nieuwe Werken” moeten zijn dat de gemeente efficiënter gaat werken. Dat de gemeente duurzamer gaat werken. Dat de gemeente klantgerichter gaat werken. En dat de gemeente transparanter gaat werken.

Dat zijn prachtige doelstellingen. Als dat allemaal lukt dan is het nieuwe werken de moeite meer dan waard geweest. En dan is het ook de anderhalve ton waard die de gemeente vanaf nu jaarlijks extra aan ICT ondersteuning kwijt is.

Die meerkosten worden opgebracht door de inwoners en ondernemers van Lelystad. En zij moeten daar dan ook de vruchten van kunnen gaan plukken. Maar hoe de gemeente duurzamer, klantgerichter en transparanter gaat worden door het nieuwe werken? Dat is de PvdA de afgelopen weken niet helder geworden.

Het wordt tijd dat we gaan vastleggen welke prestaties we verwachten. En dan niet van efficiëntie zus of trendbreuk zo. Nee, echte externe prestaties – waar de burger dus wat aan heeft.

Een voorbeeld. We haalden het in een eerder artikel al aan – onderzoeksjournalist Brenno de Winter schreef onlangs:

In Noorwegen vraag ik zeer regelmatig documenten op die ik soms binnen het uur krijg. Want daar is een goede digitale administratie en zijn alle documenten met een druk op de send-knop te versturen. In Nederland kreeg ik onlangs drie brieven en moest ik 56 dagen wachten, zodat een bestuursorgaan mij drie pagina’s kopie kon sturen. Ik had gevraagd om de documenten digitaal aan te leveren, maar dat konden ze niet.

Wij verwachten dat met het nieuwe werken deze gemeente net zo klantvriendelijk en transparant wordt als blijkbaar in Noorwegen al tijden de norm is. De gemeente verzamelt enorm veel informatie over van alles en nog wat. Maar die informatie is geen eigendom van de gemeente. Die informatie, voor zover openbaar van aard, behoort de hele Lelystadse samenleving toe.

Dat strookt op zich best aardig met de visie die burgemeester en wethouders in de Kadernota hebben opgeschreven. Maar de uitwerking – die zien we niet. Op verschillende terreinen wordt wel gewerkt aan het “verbeteren van de informatiebeveiliging”. Maar nergens aan het publiekelijk beschikbaar maken van informatie. Informatie die het publiek gewoon toebehoort. Dat moet vanuit een moderne organisatie toch te realiseren zijn?

Nou heeft de PvdA zelf wel een idee over welke prestaties onze inwoners en ondernemers van het nieuwe werken mogen verwachten. Laten we de komende jaren de wet openbaarheid bestuur in Lelystad overbodig maken. Laten we er voor zorgen dat niemand nog speciaal om openbare informatie hoeft te vragen, maar deze gewoon zelf kan vinden. Laten we van Lelystad een van de transparantste gemeentes van Nederland maken.

Dat is onze vurige wens. Of andere politieke partijen daar net zo veel belang aan hechten, zal komende week bij de behandeling van de Kadernota gaan blijken.