Spreektekst Raadvergadering verslag informateur

Mevrouw de voorzitter,

Laat ik er niet omheen draaien, de PvdA-fractie is – natuurlijk – teleurgesteld met deze uitslag. Want
alhoewel we het met 3.151 stemmen (11,4% van het aantal geldige stemmen) nog steeds beter
doen dan het landelijke beeld (10,2%) zijn we – mede door de toedeling van de restzetel – als fractie
vrijwel gehalveerd. Van 7 naar 4 zetels. Dat komt hard aan. We moeten afscheid nemen van goede en
betrokken raadsleden en we moeten de komende 4 jaar, waarin er heel veel zware dossiers op ons
af komen, met een kleine fractie aan de slag. Gelukkig kunnen we daarbij rekenen op de steun van
betrokken PvdA’ers die de fractie met raad en daad terzijde zullen staan.
Maar het is zoals het is. Om te beginnen danken we onze 3.151 stemmers. We zullen hun vertrouwen
niet beschamen. Van 2e partij is de PvdA gezakt naar de 3e van Lelystad. Ik feliciteer de winaars: SP
en Partij voor Lelystad, maar ook uiteraard de Christenunie (in percentage gestegen) en Groenlinks
(in zetels gestegen). Maar ook de Inwonerspartij, die verhoudingsgewijs maar weinig verloren heeft
en (mede dankzij een restzetel) op 5 zetels is gebleven. En de VVD die ondanks verlies toch de
grootste partij is gebleven. Ik ben blij met de winst van de SP, waardoor we er een partner bij
hebben waarmee we samen stevig in kunnen zetten op sociaal beleid. Ik ben blij dat met de VVD –
die de afgelopen 4 jaar een buitengewoon betrouwbare coalitiepartner is geweest – er een ervaren
en degelijke bestuurderspartij is die het voortouw neemt.
Wat zegt deze uitslag nu. Dat is ingewikkeld. Om te beginnen dat wij als PvdA – maar dat is een
landelijk beeld – er niet in zijn geslaagd onze boodschap op een overtuigende manier te brengen.
Maar daarmee zijn we er nog niet. Als ik naar de uitslag kijk, dan vallen er daarnaast een paar zaken
op:

• Om te beginnen de opkomst: die blijft schrikbarend laag. Landelijk was de opkomst 53,8%, in
  Lelystad ruim 47,7 %). In ieder geval laag, te laag!
• Bij de Inwonerspartij en de Partij voor Lelystad zijn alle raadsleden die in de raad gekozen zijn,
  gekozen op basis van voorkeurszetels.
• De huidige coalitie blijft – zij het in een andere volgorde, dat besef ik – de top 3 vormen,
  maar zonder meerderheid.
• De lokale partijen hebben gezamenlijk niet de winst gemaakt in Lelystad waar dat landelijk
  wel het geval is.
• Voor een coalitie zijn tenminste 5 partijen nodig.

En wat betekent dan deze eerste voorzichtige analyse? In ieder geval dat we als PvdA, maar
misschien wel als raad, de binding met de kiezer, en met de wijk zijn kwijtgeraakt. Het waren
facebookverkiezingen, het lijkt wel of niet primair de inhoud maar het aantal vrienden dat je hebt in
belangrijke mate bepaalt hoeveel zetels je wint. James Kennedy zei het tijdens de Kohnstammlezing
vrijdag van 21 maart zo: “Ik ben er van overtuigd dat het de hoogste tijd is om onze betrokkenheid
bij het democratisch burgerschap te verdiepen en te updaten” en “De democratie zal veel meer vorm
krijgen op lokaal niveau, zowel via traditionele structuren – het kiezen van de gemeenteraad – als via
een netwerk van burgerinitiatieven en controle via de sociale media”. Dat betekent dus wat voor ons
als partij, maar ook voor de nieuwe raad. In dat opzicht ben ik blij met het hoofdstuk “Van meepraten
naar zeggenschap” uit ons verkiezingsprogramma, maar ook met het manifest dat onder leiding van
Chris Leeuwe opgesteld werd en aan mij is aangeboden. In het verlengde daarvan biedt ik het
manifest dan ook graag aan u en aan de formateur aan. Ik hoop dat u het wilt betrekken bij het
uitvoeren van het initiatiefvoorstel “De gemeente doet mee”, zoals dat door Groenlinks en PvdA is
ingediend en door de raad is overgenomen.
Mevrouw de voorzitter, inmiddels liggen de verkiezingen achter ons en is de formatie begonnen. We
zouden Dhr. Wouter Kolff willen bedanken voor zijn plezierige en effectieve wijze van begeleiding
van het formatieproces. We kunnen ons vinden in het advies van de informateur en zullen het
initiatiefvoorstel dan ook steunen. Het voldoet aan de criteria die wij hier vooraf voor hadden
geformuleerd:

• Een coalitie moet kunnen reken op een meerderheid van tenminste 19 maar bij voorkeur 20 stemmen of meer.
• Wij kijken met tevredenheid terug op de samenwerking in het college in het algemeen en met de VVD in het bijzonder. Gezamenlijk is er een enorme prestatie verricht.
• We denken dat in ieder geval de SP gezien de gemaakte winst en gezien ook het opereren in de Raad deel van een nieuwe coalitie uit zou moeten maken.
• Wij staan sympathiek tegenover fracties waarmee we in het Flevokust dossier constructief hebben kunnen samenwerken (het gaat daarbij nog meer om werk, werk, werk).
• Zeker in dat geval blijven wij bereid indien daar draagvlak voor is bij andere partijen onze verantwoordelijkheid nemen voor onze stad, en dus zijn wij beschikbaar voor deelname aan het college op basis van programmatische overeenstemming.

Wij gaan voor een stabiel bestuur en zullen partijen daarop beoordelen.
In dat licht hebben we na moeten denken over de voortzetting van de samenwerking met de
Inwonerspartij. Zeker het laatste halfjaar is daar de klad in gekomen. Onder leiding van de
informateur is daarover samen met de VVD een stevig, open en constructief gesprek gevoerd. Op
basis van de verkiezingsuitslag en op basis van dit gesprek kunnen we dan niet anders dan
constateren dat we een dergelijke samenwerking niet willen blokkeren. Het formatieproces is daarbij
voor ons uiteraard de “proof of the pudding”.

Voorzitter, ik ga ten slotte nog kort in op de aanvullende adviezen van de formateur. We delen de
opvatting dat tempo gewenst is, gezien de opgaven die er op onze gemeente afkomen. En we
zouden het daarbij waarderen als Dhr. Kolff de besprekingen zou willen leiden.
Een gezamenlijke visie – die overigens wat ons betreft kort, krachtig en concreet zou moeten zijn –
schept een goede basis voor een akkoord. Er zal een coalitieprogramma moeten komen dat raad en
coalitiepartijen de ruimte biedt om actief invulling te geven aan de dialoog met de samenleving en bij
te sturen op basis van die dialoog. Een programma op hoofdlijnen dus, dat wat ons betreft
amendeerbaar zou moeten zijn en door de Raad vastgesteld kan worden. Het heeft ook
consequenties voor de organisatie van ons raadswerk. Minder tijd op het stadhuis, meer tijd “in het
veld”. En aan de slag met daadwerkelijke moderne manieren van zeggenschap voor de burger. We
delen dan ook zeer de notie dat in het akkoord aandacht moet zijn voor de wijze waarop de
gemeente de samenleving betrekt bij het opstellen en uitvoeren van beleid. Graag zouden we daar
met de Raad nader over van gedachten willen wisselen, waarbij wat ons betreft het Bob-model, de
vergaderfrequentie en de wijze van agenderen via een afzonderlijk agendaoverleg zeker
onderwerpen van gesprek zijn.
Voorzitter, het lijstje onderwerpen is nog niet compleet, maar vormt een goede basis om vanuit te
werken. Voor wat betreft het aantal wethouders delen we eveneens de conclusie van de
informateur. Alhoewel de Raad eerder een signaal afgegeven heeft dat 4 wethouders wenselijk is,
dicteert niet de begroting maar de verkiezingsuitslag het aantal wethouders. Part-time wethouders
zijn daarbij inderdaad geen oplossing, tenzij een van de kandidaten dat om persoonlijke redenen zou
wensen. Dan vraagt modern werkgeversschap dat wij daarin meegaan.